O DZIAŁALNOŚCI PROJEKTOWEJ SŁÓW KILKA…

 

Ze względu na charakter oraz sposób funkcjonowania Muzeum Miejskiego, do najważniejszych funkcji działów merytorycznych należała działalność edukacyjna. Była ona nie tylko wyznacznikiem zasadności istnienia tego typu muzeum w małej miejscowości, ale przede wszystkim źródłem rzetelnej wiedzy tak istotnej w procesie poznania „innego”, a co za tym idzie w procesie przeciwdziałania stereotypizacji życia.

Oba działy co roku przygotowywały specjalną ofertę dla dzieci i młodzieży, która obejmowała zakresem historię miasta, etnografię i historię Śląska, a przede wszystkim szeroko pojętą etnografię kultur pozaeuropejskich. Efektem intensywnej pracy edukacyjnej były realizowane projekty, które zyskały nie tylko akceptację i uznanie odbiorców, ale były oceniane bardzo pozytywnie przez instytucje zewnętrzne, uzyskując nagrody i wyróżnienia.

 

Do roku 2015 muzeum zrealizowało 15 projektów kulturoznawczo-edukacyjnych.
Nowatorstwo tych przedsięwzięć było wielokrotnie nagradzane. Wśród nagród można wymienić wyróżnienie „Sybilla”, nagrody i wyróżnienia marszałka województwa śląskiego oraz nagrody European Language Label.

 

WYBRANE PROJEKTY KULTUROZNAWCZO-EDUKACYJNE

 

„Bliżej Afryki”

Zintegrowany projekt edukacyjny realizowany na różnych poziomach odbioru, stosujący różne techniki i metody pracy z odbiorcą. Bazował on na podobieństwach i przeciwieństwach pomiędzy regionem zamieszkania (Śląsk) a wybranym regionem Afryki Zachodniej.
realizacja – 2000
nagroda  – indywidualna Dyrektora Centrum Animacji w Warszawie w konkursie „Zrozumieć innych”

 

„JA – TY – MY MOI – TOI – NOUS”

Pierwsza część projektu edukacyjnego wprowadzającego do zajęć muzealnych język jako narzędzie poznania innych kultur. Zajęcia konwersatoryjno-warsztatowe oparte były o „teorię jednego dnia”, czyli założenie prezentacji wszystkich aspektów związanych z codziennym życiem mieszkańców Afryki Zachodniej. Projekt realizowany był we współpracy z Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Jastrzębiu Zdroju.
realizacja  – 2002-2003
nagroda  – European Label Międzynarodowej Agencji Socrates za innowatorskie   wprowadzanie języków obcych do zajęć

 

„Sztuka – interaktywna droga poznania”

Druga część projektu, którego kluczem do poznania była szeroko pojęta sztuka. Zajęcia obejmowały część konwersatoryjną i warsztatową. Konfrontowały one europejskie i afrykańskie podejście do technik i sposobów obrazowania.
realizacja – 2003-2004
nagroda – wyróżnienie w Konkursie na Najważniejsze Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla 2003”

 

„Ex libris – wszystko o Afryce”

Projekt był próbą wejścia w świat wyobraźni literackiej, próbą zachęcenia do jego penetracji i konfrontacji z rzeczywistością  w oparciu o wiedzę, która może go zmienić, rozbudować bądź obalić. Miał charakter ogólnorozwojowy, wykorzystujący wiedzę i potencjał naukowy odbiorcy w różnym wieku, ze szczególnym zwróceniem uwagi na jego zaangażowanie w proces realizacji projektu oraz wykorzystanie jego umiejętności i wiedzy na różnych poziomach edukacji.
realizacja – 2006

 

„Na Jawie do Indonezji. Daleko czy blisko?”

Projekt miał charakter kulturoznawczo-edukacyjny, ukazywał za pomocą różnych środków komunikacji antropologiczną ideę „jedność-w-różnorodności” kultur świata. Przedstawiał w jak najszerszej perspektywie odmienności pomiędzy światem kultur europejskich i azjatyckich. Stawiał pytania „Kim jesteśmy?”, „Jak żyjemy razem?”. Na podstawie wybranych przykładów w sposób łatwy i przystępny tłumaczył zawiłości zjawisk kulturowych.

W ramach projektu Dział Kultur Pozaeuropejskich przygotował dwie wystawy: „batikowym szlakiem…” ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. S. Udzieli w Krakowie oraz „… w słupskiej pracowni batiku prowadzonej przez panią Marię Hasiec.

Projektowi towarzyszyły warsztaty i lekcje: kulturowo-językowe, batiku, taneczne oraz muzyczne. Najmłodszych uczestników projektu zaproszono na wyprawę do Indonezji w „siedmiomilowych butach”.
W ramach projektu opracowano wydawnictwo: tom I Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Na Jawie do Indonezji. Daleko czy blisko?” stanowiące kompendium wiedzy projektowej.
realizacja – 2006

 

„Laboratorium Belgia frankofońska”

Projekt angażował wiedzę z różnych dziedzin kultury (geografia, archeologia, historia, sztuka, film, muzyka) w celu pełniejszego i wnikliwszego zaprezentowania tematu; konfrontował wiedzę posiadaną przez odbiorców, przyswojoną za pomocą różnych środków przekazu z realiami życia codziennego i kultury, prezentowanymi w formie zróżnicowanej metodologicznie.

W ramach projektu przygotowano dwie wystawy: „Bruxelles. 1000 ans de rayonemment de la culture française” wypożyczoną dzięki uprzejmości Delegatury Rządów Wspólnoty Francuskiej Belgii, Regionu Walonii oraz wystawę fotografii Axela Louvrier „Walonia-Bruksela – piękno i harmonia”.

Dla dzieci i młodzieży zorganizowano zajęcia teoretyczne w blokach tematycznych:

• Historia z brabanckiej koronki,
• Belgijska wędrówka. O etniczności słów kilka,
• Belgia – największe muzeum świata

oraz warsztaty i koncerty:

• W pracowni Magritte’a,
• Komiks – na drodze do sztuki,
• W kręgu kodu kulturowego,
• Monsieur Brel, vous permettez?
• Muzyczna zagadka belgijska.

W ramach projektu opracowano wydawnictwo: tom II Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Laboratorium – Belgia frankofońska”, kompendium wiedzy przeznaczone dla uczniów, którzy uczestniczyli w zajęciach edukacyjnych oraz płyta cd z materiałami projektowymi dla nauczycieli.
realizacja  – 2007
nagroda – European Label Międzynarodowej Agencji Socrates za innowatorskie wprowadzanie języków obcych do zajęć
nagroda – Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku

 

„Som my ze Ślonska”

Projekt opracowany został przez Dział Historii i Kultury Regionu. W jego ramach przygotowano wystawę „Śląski strój ludowy” ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu i Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

Dla dzieci i młodzieży opracowano tematy lekcji:

• Zwyczaje i obrzędy rodzinne,
• Śląski strój ludowy

oraz warsztaty taneczne.

W ramach projektu zorganizowano również Noc Muzeów, w trakcie której znane postacie ze świata żorskiej polityki, ekonomii, kultury i edukacji czytały „Biblię Ślązoka” Marka Szołtyska. Podsumowaniem projektu była inscenizacja „Wesela na Górnym Śląsku” Stanisława Ligonia w wykonaniu Amatorskiego Koła Teatralnego przy Związku Górnośląskim z Suszca, w reżyserii Anny Kin oraz Bogusława Musiolika.

W ramach projektu opracowano wydawnictwo: tom III Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Som my ze Ślonska”.
realizacja – 2007

 

„Gwatemala mnie powala”

Projekt opracowany został przez Dział Kultur Pozaeuropejskich. W ramach projektu zorganizowano dwie wystawy: etnograficzną „Gwatemalskie targowisko” – eksponaty wypożyczono z Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz fotograficzną majologa dr. Jarosława Źrałki „W świecie Majów”.

Podróż etnograficzną uzupełniły zajęcia:

• Szlakiem jaguara – lekcja muzealna,
• Na indiańskim targu w Gwatemali – lekcja muzealna,
• Hablamos y cantamos – warsztaty muzyczno-językowe,
• Tajemnicze ścieżki kakaowca – gra edukacyjna bazująca na wiedzy za zakresu botaniki i zoologii,
• Odkrywamy skarby Majów – archeologiczna wędrówka – warsztaty archeologiczne.

Dla dorosłego odbiorcy przygotowano ofertę w ramach Sobotnich spotkań muzealnych:

• Odkrywanie tajemnic Majów – pokaz slajdów oraz spotkanie z archeologiem dr. Jarosławem Źrałką;
• Wyprawa do Gwatemali – pokaz filmu oraz spotkanie z reżyserem Małgorzatą Szyszko;
• Polskie odkrycia archeologiczne w Gwatemali – pokaz slajdów oraz spotkanie z archeologiem dr. Jarosławem Źrałką

oraz spotkanie z Jego Ekscelencją Ambasadorem Gwatemali Heinzem Erichem Richterem de Leon.

W ramach projektu opracowano wydawnictwo: tom IV Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Gwatemala mnie powala”.
realizacja – 2007
nagroda – European Label Międzynarodowej Agencji Socrates za innowatorskie   wprowadzanie języków obcych do zajęć
nagroda – Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku

 

„Yak na dachu świata”

Projekt opracowany został przez Dział Kultur Pozaeuropejskich. W ramach projektu zorganizowano wystawę dwie wystawy: fotograficzną Anity Czerner „Mały Tybet” oraz „Opowieści z Dachu Świata” na bazie eksponatów wypożyczonych z Muzeum Etnograficznego im. S. Udzieli w Krakowie.

Projektowi towarzyszyły lekcje muzealne i warsztaty:

• Yak na dachu świata,
• Wiedza tajemna, czyli mądrość świętych zwojów,
• Tybetańskie inspiracje,
• Życie Buddy.

O kulturze tybetańskiej można było posłuchać na spotkaniach kulturalnych:

• Mt. Kailash – pielgrzymowanie do świętej góry Tybetu – pokaz multimedialny oraz spotkanie z uczestnikami wyprawy naukowej „Yatra 2007” dr Joanną Jessą oraz dr. Pawłem Jessą;
• Dolanji – pośród najmłodszych uchodźców tybetańskich – pokaz multimedialny oraz spotkanie z dr Natalią Maksymowicz;
• Ladakh – Mały Tybet w Indiach – pokaz multimedialny prowadzony przez Anitę Czerner;
• Z jakiem przez Himalaje – pokaz slajdów Katarzyny i Andrzeja Mazurkiewiczów.

Projektowi towarzyszył tom V Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Ścieżkami jaka”.
realizacja – 2008

 

„Homo ludens”

Projekt opracowany został przez Dział Historii i Kultury Regionu. W ramach projektu zorganizowano wystawę etnograficzną „Przyjaciele z dzieciństwa” ze zbiorów własnych Muzeum oraz Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Miejskiego w Rybniku oraz zbiorów prywatnych.

Zajęcia edukacyjne składały się z lekcji prowadzonych na wystawie oraz warsztatów: ceramicznych, rytmicznych „Stary niedźwiedź mocno śpi”, plastycznych „Sianotwory” oraz „Malowanie drewnianych ptaszków”.

W ramach Sobotnich spotkań muzealnych zorganizowano dwa: „Drewniany konik i lala – zabawki naszych dziadków” – wykład Izabeli Jasińskiej z Muzeum Śląska Opolskiego oraz „Zabawy z mojego dzieciństwa” – gawęda Ludwika Wróbla – Ślązaka Roku 2008.

Projektowi towarzyszył tom VI Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Homo ludens”.
realizacja – 2008
nagroda – wyróżnienie Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku

 

„AmerIndia”

Projekt opracowany został przez Dział Kultur Pozaeuropejskich. W ramach projektu zorganizowano wystawę etnograficzną „W świecie Inków” ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz fotograficzną „Peru – magia i różnorodność”, na którą zdjęcia udostępniła Ambasada Peru w Polsce.

W ramach projektu realizowano zajęcia edukacyjne

W świecie Inków – lekcja muzealna,

• Los ritmos… – warsztaty muzyczno-językowe,
• Malowane tykwy oraz Uncu – inkaski skarb z tkaniny – warsztaty plastyczne,
• Inkaskie skarby – warsztaty archeologiczne,
• Królestwo Złotych Łez – warsztaty historyczne.

Oferta dla odbiorcy dorosłego składała się z prezentacji artystycznej Jadwigi Możdżer „Narodziny. Taniec złotej Maski” oraz koncertu zespołu SON VOACAL.

W ramach Sobotnich spotkań muzealnych odbył się wykład archeologa Łukasza Majchrzaka „Tajemnice starożytnego Peru”
Projektowi towarzyszył tom VII Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Peru – kraina nie tylko dla Inków”.
realizacja – 2009
nagroda – wyróżnienie Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku

 

„Migrujący świat”

Projekt opracowany został przez Dział Kultur Pozaeuropejskich. Celem projektu było: rozwijanie wrażliwości na problemy współczesnego świata, budzenie zainteresowania światem, dążenie do wzajemnego poznania, zachęcanie do poszukiwania podobieństw i rozumienia różnic, dostarczanie radości poprzez udział w zajęciach muzealnych, aktywność plastyczną i teatralną, propagowanie tolerancji względem imigrantów, przeciwdziałanie rasizmowi oraz propagowanie rzetelnej wiedzy o różnorodnych wartościach kulturowych.

W ramach projektu zorganizowano dwie wystawy „Migrujący świat” oraz „Amazonia – kraina migrujących ludzi”.

Oferta edukacyjna dedykowana była dla przedszkoli i klas podstawowych I-III i składała się z zajęć:

• Podróżujemy po świecie,
• Siedmiomilowe buty,     
• Kolorowy świat

oraz klas podstawowych IV-VI, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, w ramach której realizowano zajęcia:                             

• Migrujący świat,             
• Nasza tożsamość,           
• Migrujący Śląsk,             
• Wędrówki ludów – oblicze współczesnej Europy,          
• Polskie migracje,            
• Migrujące motyle,          
• Wspomnienia emigrantów.

Projektowi towarzyszył tom VIII Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych „Migrujący świat”.
realizacja – 2011

 

---

 

 

Przy realizacji projektów z zakresu kultur pozaeuropejskich Muzeum współpracowało z ambasadami i przedstawicielstwami obcych państw. Efektem współpracy były nie tylko projekty edukacyjne, ale również wydawnictwa edukacyjne, które w zamierzeniu autorów pomysłu stanowić miały w przyszłości Bibliotekę Młodego Podróżnika.

Ważnym elementem projektów była nauka języków obcych, które w sposób ludyczny wprowadzane były do sal muzealnych jako element integralny projektów.

Dział Kultur Pozaeuropejskich nawiązał współpracę z Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Fundacją Edukacja dla Demokracji w sprawie szkoleń i współpracy z organizacjami pozarządowymi w ramach promowania tzw. edukacji rozwojowej. W ramach konkursu powstał nagrodzony przez Fundację projekt „Afrykańska ścieżka etnologiczna – na tropie tajemnicy”, który był nowatorskim w formie i metodzie narzędziem do pracy nauczycieli w gimnazjach   i liceach.