ORGANIZACJA MUZEUM MIEJSKIEGO

Muzeum Miejskie w Żorach zostało utworzone w styczniu 2001r. z inicjatywy władz miasta Żory, osób indywidualnych skupionych wokół Towarzystwa Miłośników Miasta Żory oraz ówczesnego dyrektora Miejskiego Ośrodka Kultury Lucjana Buchalika. Zgodnie z założeniami Muzeum przejęło zbiory izby regionalnej, a także część prywatnych zbiorów afrykanistycznych, które były podstawą wydzielenia dwóch działów merytorycznych: Działu Historii i Kultury Regionu oraz Działu Kultur Pozaeuropejskich. 

Decyzja o powołaniu Muzeum wynikała częściowo z charakteru zbiorów, które byłyby w jego dyspozycji, częściowo zaś była koniecznością ze względu na rosnącą liczbę obiektów pozyskanych przez izbę regionalną. Zbiory afrykanistyczne, jedne z nielicznych dostępnych w Polsce z całą pewnością stały się znakiem rozpoznawczym dla żorskiej instytucji, tym bardziej, że są one systematycznie na drodze wypraw naukowo-badawczych powiększane, będąc obecnie najbardziej reprezentatywną kolekcją na terenie Polski południowej.

Muzeum pracuje w oparciu o Zintegrowany Plan Rozwoju, który stanowi system konsekwentnych działań ukierunkowujących instytucję w stronę muzealnictwa dostosowanego do potrzeb świata współczesnego, do poziomu europejskiego organizowanych imprez oraz usług świadczonych na rzecz społeczności lokalnej. Otwartość, którą program podkreśla, ma stworzyć krąg osób związanych z Muzeum poprzez uczestnictwo w jego ofercie, nie tylko tej edukacyjnej. Zadaniem dla obu działów będzie intensyfikacja działań na rzecz stworzenia oferty atrakcyjnej merytorycznie, atrakcyjnie podanej, z dbałością o estetykę i nowatorstwo projektów graficznych, wreszcie atrakcyjnej, bo zawierającej takie sposoby działania i komunikacji, które są rozwiązaniami nowoczesnymi, przyciągającymi odbiorcę w różnym wieku. Zgodnie z tymi wytycznymi Muzeum stanie się ośrodkiem kultury, ale kultury poddanej weryfikacji naukowej, rozbudowanej o wiedzę podaną w sposób łatwy i przyjemny. Taka tendencja od lat jest zauważalna w polityce kulturalnej Europy Zachodniej w stosunku do instytucji muzealnych w małych miejscowościach, a zastosowane rozwiązania przyniosły wysoce zadowalające efekty.

ZADANIA

Muzeum Miejskie jest instytucją, która zgodnie ze swoim statutem:
- gromadzi dobra kultury, przechowuje je, opracowuje oraz dba o konserwację;
- organizuje wystawy stałe, czasowe i objazdowe w kraju i za granicą;
- prowadzi działalność edukacyjną (lekcje muzealne, warsztaty, odczyty, konkursy);
- prowadzi działalność naukową (programy badawcze) i dokumentacyjną;
- prowadzi działalność wydawniczą;
- oraz udostępnia zbiory do celów edukacyjnych i naukowych.

ZBIORY
W ciągu pięciu lat działalności Muzeum zgromadziło:

• w Dziale Historii i Kultury Regionu – 1 277 pozycji inwentarzowych;
• w Dziale Kultur Pozaeuropejskich – 1 240 pozycji inwentarzowych.

Zbiory pozyskiwane są przede wszystkim na drodze darowizn i zakupów. Konsekwentna polityka związana z promocją afrykańskiej kolekcji Muzeum owocuje propozycjami darowizn ze strony osób odwiedzających, bądź tych, którzy z Muzeum zetknęli się w sposób pośredni, na przykład za pośrednictwem mediów.

WYSTAWY
Do dyspozycji zwiedzających Muzeum oddało dwie trzy wystawy stałe: „Wnętrze izby śląskiej”, „Żory - historia i rzemiosło” oraz wystawę „W afrykańskich wioskach”. Zgodnie z planami rozwojowymi Muzeum cały czas trwają prace nad udoskonaleniem, zaaranżowaniem ekspozycji na poziomie europejskim. W najbliższym czasie ujednoliceniu ma ulec część ekspozycji Działu Historii i Kultury Regionu.

Galeria Muzeum jest miejscem organizacji wystaw czasowych, których oferta podzielona jest między dwa działy. W ciągu roku organizowanych jest około sześciu wystaw czasowych, które eksploatowane są przede wszystkim w związku z realizacją projektów edukacyjnych oraz Sobotnich Spotkań Kulturalnych.

W związku z ograniczoną powierzchnią, jaką dysponuje Muzeum, ważnym elementem działalności wystawienniczej są wystawy czasowe organizowane w innych ośrodkach muzealnych i kulturalnych w kraju. W ten sposób nasze wystawy gościły w największych miastach kraju: Krakowie, Radomiu, Toruniu, Cieszynie, Katowicach. W przygotowaniu znajduje się wystawa „Maska – sacrum i profanum”, która w zamierzeniu autorów ma być zupełnie nowym, innym od dotychczasowych spojrzeniem na doświadczanie maski afrykańskiej przez kultury europejskie.

DZIAŁALNOŚĆ EDUKACYJNA
Ze względu na charakter oraz sposób funkcjonowania Muzeum, do najważniejszych funkcji działów merytorycznych należy działalność edukacyjna, która jest nie tylko źródłem dochodów i wyznacznikiem zasadności istnienia tego typu muzeum w małej miejscowości, ale przede wszystkim jest źródłem rzetelnej wiedzy, która jest tak istotna w procesie rozumienia, a co za tym idzie w procesie przeciwdziałania stereotypizacji życia. Oba działy co roku przygotowują specjalną ofertę dla dzieci i młodzieży, która obejmuje zakresem historię miasta, etnografię i historię Śląska, a przede wszystkim szeroko pojętą etnografię kultur pozaeuropejskich. Efektem intensywnej pracy edukacyjnej są realizowane projekty, które zyskują nie tylko akceptację i uznanie odbiorców, ale są oceniane bardzo pozytywnie przez instytucje zewnętrzne, uzyskując nagrody i wyróżnienia.

 

Informację o projektach edukacyjno-etnologiczne zrealizowane i nagrodzonych znaleźć można w zakładce EDUKACJA.ARCHIWUM

 

Przy realizacji projektów z zakresu kultur pozaeuropejskich Muzeum współpracuje z ambasadami i przedstawicielstwami obcych państw. Efektem współpracy są nie tylko projekty edukacyjne, ale również wydawnictwa edukacyjne, które w zamierzeniu autorów pomysłu stanowić mają w przyszłości Bibliotekę Młodego Podróżnika.
Ważnym elementem projektów jest nauka języków obcych, które w sposób ludyczny wprowadzane są do sal muzealnych jako element integralny projektów. 

Dział Kultur Pozaeuropejskich nawiązał współpracę z Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Fundacją Edukacja dla Demokracji w sprawie szkoleń i współpracy z organizacjami pozarządowymi w ramach promowania tzw. edukacji rozwojowej. W ramach konkursu powstał nagrodzony przez Fundację projekt „Afrykańska ścieżka etnologiczna – na tropie tajemnicy”, który jest nowatorskim w formie i metodzie narzędziem do pracy nauczycieli w gimnazjach   i liceach.

DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA
Muzeum co roku organizuje wyprawy naukowo-badawcze na tereny Afryki Zachodniej, których efektem są nie tylko eksponaty trafiające do zbiorów Muzeum, ale przede wszystkim olbrzymia dokumentacja naukowa, służąca jako podstawa do pracy dla pracowników merytorycznych działu, również przy realizacji projektu. Zgodnie z założeniami Zintegrowanego Planu działania każdy pracownik Działu Kultur Pozaeuropejskich powinien mieć doświadczenie w badaniach terenowych, związanych z rejonami, na których są one prowadzone. Jednocześnie zainteresowania Muzeum kulturami pozaeuropejskimi są systematycznie rozszerzane o nowe tereny badań. 

DZIAŁALNOŚĆ WYDAWNICZA
Muzeum ma aspiracje, aby oferta wydawnicza była systematycznie powiększana i wzbogacana o nowe pozycje i serie wydawnicze. Dzięki takiej polityce wydawniczej co roku  ukazują się monografie związane z dziejami miasta, uzupełniając w ten sposób bibliotekę historyczną, regularnie wydawany ma być rocznik muzealny, którego autorzy to uznana grupa naukowców polskich. W roku 2006 wydany został I tom Edukacyjnych Zeszytów Muzealnych, wydawnictwa nowatorskiego, które towarzyszyć będzie każdemu projektowi Działu Kultur Pozaeuropejskich, dając kompendium wiedzy przyswojonej w trakcie jego realizacji, tworzącej w efekcie bibliotekę młodego podróżnika.

W opracowaniu znajdują się również materiały edukacyjne dla nauczycieli oparte o najnowsze metody nauczania, wprowadzające do zajęć szkolnych elementy interdyscyplinarnej przygody z Afryką. 

Wydawnictwom tradycyjnym w przyszłości towarzyszyć będą wydania płytowe, wprowadzające elementy gier, a wszystko po to, aby uatrakcyjnić ofertę dla dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych.

UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW
Muzeum udostępnia swoje zbiory do opracowywania studentom różnych uczelni śląskich. Wykorzystują oni w swoich pracach informacje o zbiorach obu działu merytorycznych i specjalistycznej biblioteki muzealnej. 
W przyszłości Muzeum przygotowuje się do realizacji projektu Wirtualnego Muzeum Wielokulturowości, które będzie portalem naukowym dostarczającym kompendium informacji o zbiorach, badaniach naukowych, ale również forum dyskusyjnym, na którym spotkać się będą mogli wszyscy, którzy zainteresowani są zarówno nauką, jak i podróżami.