Pochodzenie: Republika Konga, grupa etniczna Bateke

Datacja: pocz. XXI w.

Opis: Maska twarzowa wykonana w stylu Bateke, prawdopodobnie z górnego regionu Ogowe (pogranicze Republiki Konga i Gabonu). Lud Teke (Bateke), wykorzystywał drewniane maski od połowy XIX wieku. Ich tańce kidumu pierwotnie służyły potwierdzeniu i utrzymaniu struktury społecznej i politycznej w kontekście ceremonialnym. Tancerz ubrany był w bawełniany strój, twarz osłaniała maska, która na obrzeżach miała małe otwory, w których były włókna roślinne, w czasie tańca „falowały” sprawiając wrażenie ruchu maski [ Bargna 2000: 143]. Wraz z nadejściem francuskich rządów kolonialnych tradycja ta zaczęła podupadać i dopiero po uzyskaniu przez Kongo niepodległości została odrodzona, choćby w celach komercyjnych. Twórcy nowych masek czerpali ze starego kanonu motywów. W przeciwieństwie do starszych masek, bogate motywy geometryczne są rozmieszczone prawie symetrycznie wzdłuż osi pionowej i poziomej. Wąskie szczeliny na oczy otaczające mały nos pozwalały tancerzowi widzieć, kiedy miał maskę na twarzy. Trzymał w zębach sznur, który był przywiązany do maski. Wypukły grzbiet na rewersie służył do przytrzymywania maski na twarzy tancerza. Nowsze przykłady, zwłaszcza te wykonane na handel, nie zawierają tych szczegółów, a także otworów wzdłuż krawędzi, w których znajdowały się włókna roślinne i pióra jako część kostiumu maski [Hahner i in. 2007.: plate 77].

Literatura:

Bacquart Jean-Baptiste, 2010, The Tribal Arts of Africa, London: Thames&Hudson.

Bargna Ivan, 2000, African Art, Milano: Jaca Book.

Hahner Iris, Maria Kecskési, László Vajda, 2007, African Masks. The Barbier-Mueller Collection, Munich-Berlin-London-New York: Prestel.

Leuzinger Elsy, 1961, Africa Nera, Milano: Il Saggiatore.

Paulme Denise, 1956, Les Sculptures de l’Afrique Noire, Paris: Presses Universitaire de France.

________________________________

Zakup dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu własnego Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów "Rozbudowa zbiorów muzealnych”.