Wyprawa Dan 2008
11.09–15.11.2008
30.11–15.12.2008
Badania w ramach programów: Dogonowie w Mali – społeczność tradycyjna w warunkach globalizacji (autor: dr. Jacek Łapott); Próba rekonstrukcji tradycyjnego domu (daŋ) Kurumbów (autor: dr Lucjan Buchalik).
CEL
Realizacja założeń programowych grantu habilitacyjnego dr. Jacka Łapotta, finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach umowy nr 2641/B/H03/2008/35; badania zmian w tradycyjnej kulturze Kurumbów na przykładzie tradycyjnego budownictwa. Pomoc humanitarna dla mieszkańców Burkiny Faso w prowincji Soum (region Le Sahel), organizowana i finansowana przez Centrum Misji i Ewangelizacji w Dzięgielowie.
TEREN BADAŃ
Kraj Dogonów w środkowym i zachodnim Mali; królestwo Lurum zamieszkane przez Kurumbów i Mossi w Burkinie Faso.
TEMATY BADAWCZE
- Obraz współczesnej kultury Dogonów. Rejestracja stanu obecnego w każdej z trzech krain geograficznych zamieszkanych przez Dogonów (Falezy i Płaskowyż Bandiagary, Równiny Gondo i Seno) z zachowaniem podziału na pory roku rządzące życiem Dogonów (suchą i deszczową).
- Wyodrębnienie różnic i zmian w kulturze Dogonów w konfrontacji z obrazem kultury dogońskiej utrwalonym przez francuskich etnologów w połowie XX w. oraz w konfrontacji z własnymi obserwacjami poczynionymi w trakcie badań nad tradycyjnymi aspektami kultury tego ludu prowadzonymi od trzydziestu lat.
- Wyodrębnienie i opisanie czynników petryfikujących elementy kultury tradycyjnej oraz czynników działających destrukcyjnie na miejscową kulturę. Pełen wykaz zjawisk oddziaływujących na kulturę Dogonów w warunkach globalizacji.
- Stan tradycyjnego budownictwa Kurumbów w kontekście zaniku tradycyjnych technik budowlanych.
UCZESTNICY
Dr Jacek Łapott (etnolog, Uniwersytet Szczeciński), dr hab. Maciej Ząbek (etnolog, Uniwersytet Warszawski), dr Lucjan Buchalik (etnolog, Muzeum Miejskie w Żorach), mgr Katarzyna Podyma (historyk sztuki, historyk, Muzeum Miejskie w Żorach), mgr Ewa Prądzyńska (etnolog, Muzeum Narodowe w Szczecinie), mgr Iwona Nawrot (pedagog, Centrum Misji i Ewangelizacji w Dzięgielowie), mgr Lidia Żur (chemik, Centrum Misji i Ewangelizacji w Dzięgielowie), Jacek Nawrot (informatyk, Centrum Misji i Ewangelizacji w Dzięgielowie).
EFEKTY BADAŃ
Kilkadziesiąt wywiadów (20 godzin nagrań); 1067 zdjęć; filmy video (4 godziny); rekonstrukcja tradycyjnego domu Kurumbów; pozyskanie 166 obiektów do Działu Kultur Pozaeuropejskich Muzeum Miejskiego w Żorach.
Zebrane materiały posłużyły do napisania artykułów zamieszczonych w literaturze fachowej oraz referatów:
Lucjan Buchalik, 2010, Granice etniczności w relacjach między Mossi i Kurumbami w Burkina Faso, [w:] Arkadiusz Żukowski (red.), „Forum Politologiczne”, t. 10, Przestrzeń i granice we współczesnej Afryce, Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych UW-M, s. 69–84.
Katarzyna Podyma, 2010, Przestrzeń religijna w Afryce. Islam – pomiędzy religią a ruchem społecznym – praktyka dnia codziennego, [w:] Arkadiusz Żukowski (red.), „Forum Politologiczne”, t. 10, Przestrzeń i granice we współczesnej Afryce, Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych UW-M, s. 49–66.
Lucjan Buchalik, 2013, Shifting Patterns of Land Use and Ownership in Burkina Faso with a Case Study of Two Kurumba Villages – Bourzanga and Pobe-Mengao, [w:] Sandra J.T.M. Evers, Caroline Seagle and Froukje Krijtenburg (ed.), Africa for Sale? Positioning the State, Land and Society in Foreign Large-Scale Land Acquisitions in Africa, Leiden – Boston: Brill, s. 203–219, referat pod takim tytułem został wygłoszony w trakcie konferencji „Africa for sale: Analysing and Theorizing Land Claims and Acqusitions”, Groningen 28–31.10.2010, organizator: Nederlandse Vereniging voor Afrika Studies NVAS.
Lucjan Buchalik, Kurumbowie z Burkina Faso – charakterystyka ludu, referat wygłoszony w trakcie Konferencji „Różne oblicza Afryki”, Cieszyn 25.02.2009, organizator: Koło Naukowe Edukacji Międzykulturowej, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji UŚ.
Katarzyna Podyma, 2014, Narodziny czy renesans? Paradoks sztuki Kurumbów na tle społeczno-ekonomicznych zmian życia codziennego, [w:] Sławomir Szafrański et al. (red.), Sztuka Afryki w kolekcjach i badaniach polskich, Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, s. 483–494.