Wyprawa Piłsudski 2017
31.08 – 14.09.2017
Wyjazd miał charakter studialny, rozumiany jako proces pozyskiwania wiedzy niezbędnej do stworzenia programu prezentującego kulturę Ajnów w procesie przemian począwszy od epoki Meiji (II połowa XIX wieku) do epoki Heisei (pocz. XXI wieku).
W czasie pobytu w Tokio, a później na Hokkaido uczestniczono w wielu spotkaniach z ludźmi nauki, pracownikami samorządowymi a przede wszystkim z Ajnami (działaczami społecznymi, rzemieślnikami, artystami).
CEL
• Pozyskanie eksponatów dla Muzeum z myślą o ekspozycji „Świat Ajnów. Od Bronisława Piłsudskiego do Shigeru Kayano”
• Pozyskanie materiałów naukowych do późniejszych opracowań oraz katalogu zbiorów.
TEREN BADAŃ
W czasie wyjazdu odwiedzono Tokio (wizyty w muzeum, spotkanie z rodziną Bronisława Piłsudskiego) oraz wyspę Ezo, współcześnie zwaną Hokkaido. Głównym terenem badań była gmina Biratori (aktualnie największe skupisko Ajnów), gdzie znajdują się trzy muzea, a przede wszystkim duże skupisko rzemieślników i artystów ajnuskich. Odwiedzono także muzea w Shiraoi (w trakcie przekształcenia w muzeum narodowe) oraz w Tomakomai. Pobyt w Sapporo miał charakter stricte naukowy (kontakty z naukowcami z Uniwersytetu Hokkaido i muzealnikami).
TEMATY BADAWCZE
• Wiedza o obiektach – dane ewidencyjne i szczegółowe.
• Proces przemian zachodzących w kulturze tradycyjnej Ajnów.
UCZESTNICY
Dr Lucjan Buchalik (etnolog, Muzeum Miejskie w Żorach), mgr Anita Czerner-Lebedew (etnolog, Muzeum Miejskie w Żorach), Teruo Matsumoto (dziennikarz, tłumacz).
EFEKTY BADAŃ
Wykonanie 614 zdjęć aparatem cyfrowym Pentax, w tym szczegółowej dokumentacji procesu tworzenia projektu posągu Bronisława Piłsudskiego; zrealizowanie dokumentacji (fotograficznej i rysunkowej) elementów wyposażenia wnętrza tradycyjnej chaty ajnuskiej w Muzeum Hokkaido; zakupienie 33 obiektów ajnuskich, w większości wyrobów współczesnych od rzemieślników w Biratori-Nibutani oraz 10 (w tym 3 kompletów widokówek) w antykwariacie w Sapporo; wybranie lub
zamówienie przedmiotów ajnuskich opisanych w książce Shigeru Kayao; zakupienie elementów scenograficznych (maty) oraz materiałów dydaktycznych na potrzeby zajęć edukacyjnych (miseczki, patyczki, wachlarze itp.).
Efektem obu wyjazdów do Ajnów, były artykuły, praca zbiorowa oraz wystąpienia na konferencjach:
Lucjan Buchalik, 2016, The Noble Minority. The Renaissance of Ainu Culture in Contemporary Japan, “Ethnologia Polona”, t. 37, 2016 (2017), s. 145-162.
Lucjan Buchalik (red.), 2018, Świat Ajnów. Od Bronisława Piłsudskiego do Shigeru Kayano. ブロニス ワフ・ピウスツキから. 萱野茂の時代にかけてのアイヌの世界. The World of Ainu from the time of Bronisław Piłsudski to Shigeru Kayano, Żory: Muzeum Miejskie w Żorach, s. 13-16, 84-87, 149-153.
Lucjan Buchalik, 2018, Museum collection as a witness of changes in traditional Ainu culture, [w:] Bronisław Piłsudski: On the Centennial of His Death. Towards an Independent Homeland, Abstracts, Kraków: Manggha Museum of Japanese Art and Technology, Żory: Municipal Museum.
Lucjan Buchalik, 2020, Muzealium jako świadek zmian w tradycyjnej kulturze Ajnów, Kraków: Manggha, (w druku).
Lucjan Buchalik, Muzeum lokalne, między statystyka a misją, referat wygłoszony w trakcie I Dorocznej Konferencji SMP „Muzeum – trzecie miejsce?”, Katowice-Żory 7-9.03.2018, organizator: Stowarzyszenie Muzealników Polskich, (w druku).
Lucjan Buchalik, Museum collection as a witness of changes in traditional Ainu culture (Kolekcja muzealna jako świadek zmian w tradycyjnej kulturze Ajnów), referat wygłoszony w trakcie 4th International Conference on Bronisław Piłsudski and his Scholarly Heritage, pt: „Bronisław Piłsudski: On the Centennial of His Death. Towards an Independent Homeland”, Kraków-Żory 18-20.10.2018, organizatorzy: Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, Muzeum Miejskie w Żorach, (w druku).
Lucjan Buchalik, Charakterystyka kolekcji ajnuskiej w Żorach, referat wygłoszony w trakcie konferencji „Ajnowie: historia, dziedzictwo kulturowe oraz tożsamość”, Petersburg 24.09.2019, organizator: Muzeum Antropologii i Etnografii im. Piotra Wielkiego (Kunstkamera) Rosyjskiej Akademii Nauk.